Εμείς και οι Αλβανοί, οι Αλβανοί κι εμείς - Μια έρευνα κοινής γνώμης για τα στερεότυπα γειτονίας στις δυο χώρες

“Τόσο κοντά μα τόσο μακριά”: Για πρώτη φορά παράλληλη μέτρηση των κοινωνικών τάσεων σε Ελλάδα και Αλβανία αναδεικνύει τις εκ διαμέτρου αντίθετες αντιλήψεις της κοινής γνώμης των δύο χωρών. Κρίνεται αναγκαία η ενίσχυση της ελληνικής δημόσιας διπλωματίας στα Βαλκάνια»

Την Παρασκευή 20 Δεκεμβρίου 2013 και ώρα 10.00, πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση για τις ελληνο-αλβανικές σχέσεις που διοργάνωσε το Πρόγραμμα Νοτιο-Ανατολικής Ευρώπης του ΕΛΙΑΜΕΠ, το Αλβανικό Ινστιτούτο Διεθνών Σπουδών (AIIS) και το Γραφείο Αθήνας του Ιδρύματος FriedrichEbert. 

Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν τα ευρήματα δύο παράλληλων ερευνών κοινής γνώμης που έγιναν στην Ελλάδα και την Αλβανία, και διερεύνησαν τις στάσεις και αντιλήψεις που έχουν οι Έλληνες πολίτες για την Αλβανία και τους Αλβανούς και αντίστροφα, την εικόνα και τις αντιλήψεις που έχουν οι Αλβανοί πολίτες για την Ελλάδα και τους Έλληνες. Είναι η πρώτη φορά που διερευνήθηκαν παράλληλα οι τάσεις της κοινής γνώμης στις δύο χώρες. To πρωτότυπο εγχείρημα του ΕΛΙΑΜΕΠ και του AIIS χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Friedrich Ebert, ενώ η έρευνα κοινής γνώμης στην Ελλάδα διενεργήθηκε από την εταιρία Public Issue για λογαριασμό του ΕΛΙΑΜΕΠ το Νοέμβριο του 2013.

Ο επικεφαλής του Προγράμματος Νοτιο-Ανατολικής Ευρώπης του ΕΛΙΑΜΕΠ Δρ. Ιωάννης Αρμακόλας σχολιάζοντας τα ευρήματα του καινοτόμου εγχειρήματος τόνισε τα εξής: «Από την έρευνα προκύπτει ότι παρά τη στενή οικονομική και κοινωνική διασύνδεση των δύο χωρών οι αρνητικές στάσεις και τα στερεότυπα της μίας κοινωνίας για την άλλη είναι ιδιαίτερα ισχυρά. Παρά τη πρόοδο που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια στις διπλωματικές και πολιτικές σχέσεις των δύο χωρών φαίνεται να υπάρχει μεγάλη ανάγκη για βελτίωση του κλίματος σε κοινωνικό επίπεδο. Είναι δε χαρακτηριστικό, ότι ακόμα και σε τομείς στους οποίους ο θετικός ρόλος της Ελλάδας είναι αδιαμφισβήτητος (π.χ. υποστήριξη της αλβανικής διαδικασίας ένταξης στην ΕΕ, ελληνική επενδυτική δραστηριότητα στην Αλβανία κ.α.) η θετική επίδραση της χώρας μας δεν φαίνεται να είναι γνωστή ή και αντιληπτή στη γειτονική χώρα.»

Ο Γενικός Διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ Δρ. Θάνος Ντόκος συμπληρώνει: «Τα ευρήματα της έρευνας αναδεικνύουν την ανάγκη επανεξέτασης και ενίσχυσης του ρόλου της ελληνικής δημόσιας διπλωματίας στην Αλβανία. Ελπίζουμε ότι η πρωτοβουλία του Προγράμματος Νοτιο-Ανατολικής Ευρώπης του ΕΛΙΑΜΕΠ για τη διεξαγωγή των παράλληλων ερευνών κοινής γνώμης στις δύο χώρες θα συμβάλει στο δημόσιο διάλογο για τον επαναπροσδιορισμό και την αναζωογόνηση του πολιτικού και οικονομικού ρόλου της Ελλάδας στα Βαλκάνια.»

Παραθέτουμε παρακάτω μερικά από τα σημαντικότερα ευρήματα των δύο ερευνών κοινής γνώμης, σε πολλά από τα οποία γίνονται εύκολα αντιληπτές οι εκ διαμέτρου αντίθετες αντιλήψεις των δύο κοινωνιών σε καίρια ζητήματα που αφορούν στις σχέσεις των δύο χωρών.

-          Η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση με 18,5% μεταξύ των χωρών τις οποίες οι Αλβανοί αντιλαμβάνονται ως απειλή για τη χώρα τους. Η Ελλάδα ξεπέρασε σε αυτή την έρευνα τη Σερβία, την οποία οι Αλβανοί πολίτες έβλεπαν ως πρωταρχική απειλή για τη χώρα τους σε προηγούμενες μετρήσεις. Αντίθετα, μεταξύ των Ελλήνων πολιτών η αίσθηση απειλής από την Αλβανία είναι μηδαμινή και κάτω από το όριο του στατιστικού λάθους.

-          Οι Έλληνες πολίτες θεωρούν ως σημαντικότερη προτεραιότητα την ανάπτυξη των σχέσεων με (κατά σειρά προτεραιότητας) τη Σερβία, την Τουρκία και τη Βουλγαρία και λιγότερο με την Αλβανία και την ΠΓΔΜ. Αντίθετα, το 76% των Αλβανών πολιτών αξιολόγησε τις σχέσεις με την Ελλάδα ως σημαντικές ή πολύ σημαντικές.

-          Οι Έλληνες σε μεγαλύτερο βαθμό από τους Αλβανούς θεωρούν ότι οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών έχουν βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια. Ένας στους δύο Έλληνες πολίτες (55%) θεωρούν ότι έχει υπάρξει βελτίωση. Το ποσοστό μεταξύ των Αλβανών πολιτών είναι 35%, ενώ τέσσερις στους δέκα (41%) Αλβανούς θεωρούν ότι οι σχέσεις παραμένουν χωρίς ιδιαίτερη βελτίωση ή μεταβολή.

-          Μεγάλη διαφοροποίηση μεταξύ των δύο κοινωνιών παρατηρείται στην αξιολόγηση των θεμάτων που επηρεάζουν τις σχέσεις των δύο χωρών. Τέσσερις στους δέκα Έλληνες (41%) θεωρούν ότι το ζήτημα που επηρεάζει περισσότερο τις σχέσεις των δύο χωρών είναι το μεταναστευτικό στις διάφορες εκφάνσεις του. Αντίθετα, πολύ χαμηλότερα ποσοστά συγκεντρώνουν θέματα όπως ο αλβανικός εθνικισμός (10%), η έγερση ζητήματος περιουσιών των Τσάμηδων (5%), το βορειοηπειρωτικό (5%), η μεταχείριση της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία (5%).

-          Αντίθετα, μεταξύ των Αλβανών πολιτών η εικόνα είναι πολύ διαφορετική. Το κορυφαίο θέμα φαίνεται να είναι ο καθορισμός των θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δύο χωρών. Σχεδόν ένας στους δύο Αλβανούς (46%) επέλεξε αυτό ως το πιο σημαντικό θέμα που επηρεάζει τις σχέσεις των δύο χωρών. Υπενθυμίζεται ότι η συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών που είχε συναφθεί για το θέμα επί Υπουργού Εξωτερικών κας Ντόρας Μπακογιάννη κατέπεσε στο Συνταγματικό Δικαστήριο της Αλβανίας. Το θέμα έχει απασχολήσει πολύ τα αλβανικά μέσα τα οποία συχνότατα παρουσιάζουν την εν λόγω συμφωνία ως «ξεπούλημα στην Ελλάδα» και «προδοσία». Πολύ ψηλά στην αξιολόγηση των προβλημάτων που επηρεάζουν τις διμερείς σχέσεις από τους Αλβανούς πολίτες είναι και το «Τσαμικό ζήτημα» (21% το επέλεξαν πρώτο θέμα και 29% δεύτερο), η μεταχείριση των Αλβανών μεταναστών στην Ελλάδα (19% πρώτο θέμα και 19% δεύτερο) και η ελληνική μειονότητα (10% πρώτο θέμα και 25% δεύτερο).

-          Εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις έχουν οι δύο κοινωνίες για το θέμα των περιουσιών των Τσάμηδων που εγείρεται από την αλβανική κυβέρνηση. Περισσότεροι από οκτώ στους δέκα Αλβανούς πολίτες θεωρούν ότι η μη επίλυση αυτού του θέματος αποτελεί μεγάλο εμπόδιο στη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας. Αντίθετα, μεταξύ των Ελλήνων πολιτών που γνωρίζουν το θέμα (58%) περισσότεροι από οκτώ στους δέκα (83%) θεωρούν ότι η έγερση του ζητήματος των περιουσιών από την αλβανική κυβέρνηση αποτελεί εμπόδιο στη βελτίωση των διμερών σχέσεων.

-          78% των Αλβανών θεωρούν ότι η Αλβανία σέβεται τα δικαιώματα της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία, ενώ το 65% των Ελλήνων πιστεύει το ακριβώς αντίθετο.

-          Ένας στους δύο Αλβανούς πολίτες θεωρεί ότι η Ελλάδα επεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις της Αλβανίας μέσω της ελληνικής μειονότητας, ενώ το 45% πιστεύει ότι γίνεται το ίδιο μέσω του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστάσιου.

-          Σημαντική διαφοροποίηση προκύπτει σχετικά με το ρόλο των Αλβανών μεταναστών στην Ελλάδα. Οι Αλβανοί πολίτες με ένα ποσοστό της τάξης του 82% θεωρούν ότι οι μετανάστες από την Αλβανία έχουν βοηθήσει την ελληνική οικονομία. Αντίθετα, η κοινή γνώμη είναι μοιρασμένη στην Ελλάδα με το 51% να θεωρεί ότι όντως έχει βοηθηθεί η ελληνική οικονομία από τους συγκεκριμένους μετανάστες και το 46% να πιστεύει το αντίθετο.

-          Ενδιαφέροντα ευρήματα προκύπτουν και στο ερώτημα του αν οι Αλβανοί μετανάστες αποτελούν απειλή για την Ελλάδα. 63% δεν βλέπουν αυτούς τους μετανάστες ως απειλή, αλλά ένα αξιοσημείωτο κομμάτι των Ελλήνων, ένας στους τρεις ή 34%, τους αντιλαμβάνεται ως απειλή.

-          Στο ζήτημα της γενικότερης βοήθειας της Αλβανίας από την Ελλάδα παρατηρούνται επίσης διαφοροποιήσεις. Ένας στους δύο Αλβανούς (56%) θεωρούν ότι η Ελλάδα έχει βοηθήσει την Αλβανία τα τελευταία 20 χρόνια. Αντίθετα, εννέα στους δέκα Έλληνες (88%) πιστεύουν ότι η χώρα τους έχει βοηθήσει την Αλβανία.

-          Η υποστήριξη της Αλβανίας στην ευρωπαϊκή της προοπτική αποτελεί προτεραιότητα της Ελλάδας, όπως διαφάνηκε και στις δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών κ. Ευάγγελου Βενιζέλου αυτή την εβδομάδα. Εντούτοις, αυτή η πολιτική δεν φαίνεται να έχει γίνει γνωστή ή αντιληπτή στην Αλβανία. Σχεδόν ένας στους δύο Αλβανούς (46%) δεν πιστεύουν ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει υποστηρίξει τη διαδικασία ένταξης της Αλβανίας στην ΕΕ, ενώ μόλις το 35% πιστεύει το αντίθετο. Διαφορετική είναι η εικόνα στην Ελλάδα όπου το 58% της κοινής γνώμης πιστεύει ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει υποστηρίξει την προσπάθεια της Αλβανίας.

-          Ως πιο θετική αντιλαμβάνεται η αλβανική κοινή γνώμη τη στάση των Ελλήνων πολιτών σχετικά με το θέμα της ένταξης στην ΕΕ. 37% των Αλβανών πολιτών θεωρούν ότι οι Έλληνες θα υποστήριζαν την ένταξή της Αλβανίας στην ΕΕ, ενώ το 34% πιστεύει το αντίθετο. Η εικόνα επιβεβαιώνεται από τα ευρήματα στην Ελλάδα, όπου το 56% των πολιτών βλέπουν θετικά την ένταξη της Αλβανίας, ενώ μόνο το 32% διάκειται αρνητικά.

-          Σχετικά με τις οικονομικές σχέσεις των δύο χωρών, τέσσερις στους δέκα Αλβανούς (39%) θεωρούν ότι μόνο ή κυρίως η Ελλάδα έχει επωφεληθεί από αυτές. Αντίθετα, στην Ελλάδα δύο στους τρεις (66%) θεωρούν ότι μόνο ή κυρίως η Αλβανία έχει επωφεληθεί από τις οικονομικές σχέσεις των δύο χωρών.

-          Τέλος, είναι χαρακτηριστικό ότι οι παραπάνω εκ διαμέτρου αντίθετες στάσεις προκύπτουν παρά τη στενή κοινωνική διασύνδεση των δύο λαών. Από την έρευνα στις δύο χώρες προκύπτει ότι ένας στους τέσσερις Αλβανούς που ερωτήθηκαν (26%) έχει ζήσει στο πρόσφατο παρελθόν για περισσότερα από δύο χρόνια στην Ελλάδα. Συγχρόνως, το 95% των Ελλήνων που ρωτήθηκαν έχουν γνωρίσει προσωπικά Αλβανούς.

Κέρδος online   20/12/2013 14:00